Yangiliklar va voqealar

Mualliflik huquqi va surat

Bugungi kunda ba'zilar, agar surat telefon kamerasi yoki oddiy kamera bilan professional bo'lmagan odam tomonidan olingan bo'lsa, unda bu asar mualliflik huquqi bilan himoyalanmagan, deb yanglishmoqda.

Qanchadan-qancha odam taom yoki manzarani suratga olib, fotosurati mualliflik huquqi bilan himoyalangan bo‘lishi mumkinligini bilmay turib, ularni ijtimoiy tarmoqlarga joylashtiradi?

Ushbu uchta shartga javob beradigan har qanday surat mualliflik huquqi bilan himoyalangan:

- muallifning asari bo'lishi kerak (asl nusxasi);

- u har qanday shaklda taqdim etilishi kerak (raqamli, bosma, shunchaki kimgadir aytilgan fikr emas);

- asar muallifning mulkiy huquqi ish beruvchiga o'tkaziladigan shartnoma bo'yicha bajarilmasligi kerak.

Shaxsiy sahifada e'lon qilingan va muallifning boshqa shaxsga bo'lgan mulkiy huquqlarini ta'minlamasdan chop etilgan asl nusxa mualliflik huquqi qonuni bilan himoyalangan. Bu nima degani?

Hech kim muallifning ruxsatisiz garchi bu surat muallifning shaxsiy sahifasida bo‘lsa va boshqalarning fikricha badiiy qimmatga ega bo‘lmasa ham ushbu suratdan foydalanishga, qayta joylashga yoki o‘zgartirish kiritishga haqli emas.

Ushbu suratdan foydalanmoqchi bo'lgan har bir kishi muallifdan ruxsat so'rashi kerak. Muallif suratdan qayerda va qanday foydalanishga ruxsat berishini yoki asaridan foydalanishni ta'qiqlashini aniq ko'rsatgan holda ruxsat berishga haqli. Agar javob ijobiy bo'lsa, moliyaviy jihati majburiy ravishda ko'zda tutiladi: pullik yoki bepul.

Agar muallifning ruxsati olinmasa, lekin shunga qaramay suratdan foydalanishga qaror qilingan bo‘lsa, muallif O‘zbekiston Respublikasi “Mualliflik huquqi va unga aloqador huquqlar to‘g‘risida”gi qonunining 65-moddasiga muvofiq yetkazilgan zarar va ma’naviy zararni qoplashni talab qilishga haqli.

Muallif, turdosh huquqlar egasi yoki mutlaq huquqlarning boshqa egasi huquqbuzardan quyidagilarni talab qilishga haqli:

huquqlarni tan olish;

huquq buzilishiga qadar mavjud bo'lgan mavqeini tiklash va huquqni buzadigan yoki uning buzilishi tahdidini keltirib chiqaradigan harakatlarni tugatish;

huquq egasi, agar uning huquqi buzilmagan bo'lsa, fuqarolik muomalasining normal sharoitlarida olinmay qolgan daromadi miqdoridagi zararni qoplash. Agar huquqbuzar mualliflik huquqi yoki turdosh huquqlarning buzilishi natijasida daromad olgan bo‘lsa, huquq egalari yo‘qotilgan foydani boshqa zararlar bilan bir qatorda ushbu daromadlardan kam bo‘lmagan miqdorda qoplashni talab qilishga haqli;

huquqbuzarlikning xususiyatidan va huquqbuzarning aybdorlik darajasidan kelib chiqqan holda, bojxona qoidalarini hisobga olgan holda, zarar yetkazilganligidan qat’i nazar, to‘langan zararning o‘rniga bazaviy hisoblash miqdorining yigirma baravaridan ming baravarigacha miqdorda tovon to‘lash;

ushbu Qonunda belgilangan ularning huquqlarini himoya qilish bilan bog'liq qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa choralarni ko'rish.

Asarlarni saqlash uchun topshiris

Mualliflik huquqi ob’ektlarini (asarlarini) saqlash uchun topshirish (depozitariy) - adabiyot, fan va san’at asarlariga mualliflik huquqini ta’minlash usuli bo‘lib, hujjatli qayd etishni nazarda tutadi:

Agar siz asarni Mualliflik huquqini himoya qilish palatasiga depozitariyga topshirsangiz, sizga omonat sertifikati beriladi, undan siz mualliflik va tegishli huquqlarni yaratishni tasdiqlovchi hujjat sifatida foydalanishingiz mumkin.

Eslatib o‘tamiz, asarlarni Mualliflik huquqlarini himoya qilish palatasiga depozitariyga qo‘yish, Palatadan ro‘yxatdan o‘tkazish kabi bepuldir.

Asaringizni noqonuniy foydalanishdan qanday himoya qilish kerak?

Asaringiz sizning ruxsatingizsiz ishlatilishi yoki nusxalanishidan xavotirdamisiz?

Sizning intellektual mulkingizni himoya qilishga yordam beradigan to‘rtta maslahat.

1. Palata bilan egalik huquqini o‘rnatish uchun (+998 99 808 15 55) asarni ro‘yxatdan o‘tkazish (depozit qilish);

2. Ruxsatsiz foydalanishning oldini olish uchun suv belgilari va raqamli imzolardan foydalaning;

3. O‘z asaringizni xalqaro ma’lumotlar bazasiga kiritish va Palata orqali undan foydalanishni monitoringini olib borish;

4. Intellektual mulkingizni himoya qilish haqida Palata mutaxassislari bilan maslahatlashing.

Sizning ijodiy asaringiz himoyaga loyiqdir!