1886-yilda qabul qilingan Bern konvensiyasi asarlar va ularning mualliflarining huquqlarini himoya qilishga qaratilgan.  Bern konvensiyasi 1896-yilda Parijdava 1908-yilda Berlinda qayta ko‘rib chiqilgan. 1914-yilda Bernda yakunlangan. 1928 yilda-Rimda, 1948-yilda Bryusselda, 1967-yilda Stokgolmda va 1971-yilda Parijda qayta ko‘rib chiqilgan va 1979-yilda tuzatilgan.

Konvensiya mualliflarga, masalan, yozuvchilar, musiqachilar, shoirlar, rassomlar va boshqalarni, ular o‘z asarlaridan qanday, kim tomonidan va qanday sharoitlarda foydalanilishini nazorat qilishlari mumkin bo‘lgan vositalarni o‘zida mujassam etgan.  U uchta asosiyt amoyilga asoslanadi va himoyaning minimal darajasini belgilovchi bir qator qoidalarni, shuningdek, ulardan foydalanmoqchi bo‘lgan rivojlanayotgan mamlakatlar uchun maxsus qonunlarni o‘z ichiga oladi.

Bern konvensiyasi asarlar va ularning mualliflarining huquqlarini himoya qilish bilan bog‘liq.  U uchta asosiy yo‘nalishga (milliy rejim, himoya qilishning mustaqilligi, avtomatik himoya) asoslanadi va himoyaning minimal darajasini belgilovchi bir qator qoidalarni, shuningdek, ulardan foydalanishni xohlaydigan rivojlanayotgan mamlakatlar uchun maxsus qonunlarni o‘z ichiga oladi.

Buyuk Britaniyauni 1887-yilda imzolagan, ammo 1988-yilda Mualliflik huquqi, dizayn va patentlar to‘g‘risidagi qonun qabul qilinganda deyarli 100 yil davomida uning ko‘p qismi amaliyotga tatbiq etilmagan edi.

Bern konvensiyasi hozirda amalda va Jahon intellektual mulk tashkiloti (BIMT) tomonidan boshqariladi.

Konvensiya mualliflarga bir qator huquqlar bergan bo‘lsa-da, Bern konvensiyasining eng muhim jihati shundaki, mamlakatlar boshqa a’zo davlat fuqarosi bo‘lgan muallifga har qanday huquqlardan tashqari o‘z fuqarolariga taqdim etayotgan himoyani ham berishi kerak. Boshqacha qilib aytganda, Fransiya fuqarosining Polsha yoki Marokashdagi ishi avtomatik ravishda Polsha yoki Marokash fuqarosining ishi bilan bir xil himoyadan foydalanadi.

 


Manbalar: https://www.wipo.int

https://cyber.harvard.edu