Yangiliklar va voqealar

Sahna asarlaridan qonuniy foydalanish

Madaniyat vazirligi bilan “San’atkor, ijodkor va ijrochilarning mualliflik huquqlarini himoya qilish palatasi” o‘rtasida imzolangan hamkorlik memorandumi doirasida, sahna asarlaridan qonuniy foydalanishni yo‘lga qo‘yish, foydalanilayotgan asarlar repertuar bazasini shakllantirish, asarlardan foydalanganlik uchun huquq egalariga tegishli mualliflik haqi to‘lash tizimini joriy etish maqsadida vazirlik tizimidagi teatrlar rahbarlari va bosh hisobchilari uchun seminar o‘tkazildi.

Seminarda O‘zbekiston Respublikasining mualliflik huquqi va turdosh huquqlar sohasiga oid qo‘shilgan xalqaro hujjatlari, jumladan, “Adabiy va badiiy asarlarni muhofaza qilish haqida”gi Bern konvensiyasi, “Fonogramma tayyorlovchilarning manfaatlarini ularning fonogrammalari noqonuniy takrorlanishidan muhofaza qilish to‘g‘risida”gi Jeneva konvensiyasi, “Jahon intellektual mulk tashkilotining mualliflik huquqi to‘g‘risida”gi shartnomasi va “Jahon intellektual mulk tashkilotining ijrolar va fonogrammalar bo‘yicha shartnomasi” kabi shartnomalarning a’zosi sifatida mualliflar va boshqa huquq egalarining huquq va manfaatlarini xalqaro miqyosda muhofaza qilish bo‘yicha majburiyatlari tushuntirildi.

Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 19-yanvardagi “Adabiyot va san’at asarlaridan foydalanganlikning ayrim turlari uchun mualliflik haqining eng kam stavkalari to‘g‘risida”gi 10-son qarori va O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 14-avgustdagi “Madaniyat va san’at tashkilotlari, ijodiy uyushmalar va ommaviy axborot vositalari faoliyatini yanada rivojlantirish, soha xodimlari mehnatini rag‘batlantirish bo‘yicha qo‘shimcha sharoitlar yaratishga doir chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-3201-son qarori bilan mualliflarga va boshqa huquq egalariga mualliflik haqi to‘lash tartiblari haqida tushuntirishlar berildi.

Mualliflik huquqiga rioya etish bo‘yicha davlat-huquqiy siyosatining yo‘nalishlari va sohadagi muammolar yechimlari haqida fikr yuritildi. Zalvorli asarlar yaratish uchun mualliflarga hurmat ko‘rsatish va ularning huquqlarini ro‘yobga chiqarish bilan bog‘liq masalalarga e’tibor qaratildi. Kelgusida ham teatr jamoalari bilan shunday mavzularda seminarlar tashkil etishga kelishib olindi.

Hisobot-saylov konferensiya 2024

2024-yilning 16-avgust kuni soat 15:00 da Madaniyat vazirligi binosida (Amir Temur shoh ko‘chasi, 107B-uy) San’atkor, ijodkor va ijrochilarning mualliflik huquqlarini himoya qilish palatasining navbatdagi hisobot-saylov konferensiyasi o‘tkazilishi rejalashtirilgan.

Konferensiya kun tartibiga quyidagi masalalar kiritilgan:

1. Palataning o‘tgan davr mobaynida amalga oshirgan ishlari to‘g‘risida hisobot (2021-2023 yillar va 2024-yil birinchi yarim yillik).

2. Palata ustaviga o‘zgartirish kiritish.

3. Boshqaruv a’zolarining yangi tarkibini saylash.

4. Boshqaruv raisini saylash.

Konferensiyada ishtirok etish boʻyicha (+99899)-808-15-55 raqamiga murojaat qilish mumkin.

O‘zbekiston teatrlari mualliflik huquqi himoyasida

O‘zbekiston Davlat drama teatri, O‘zbek Milliy akademik drama teatri, O‘zbekiston Yoshlar teatri va Fargʻona viloyat qoʻgʻirchoq teatri o‘z mualliflariga mualliflik haqlarini to‘lash bo‘yicha yetakchi bo‘lib, mualliflik huquqlarini himoya qilish bo‘yicha beqiyos sadoqatini namoyon etmoqda. Bu qadam nafaqat O‘zbekiston qonunchiligiga, balki intellektual mulkning ahamiyatini e’tirof etish bo‘yicha global tendensiyaga ham mos keladi.

 O‘zbekiston Davlat drama teatri va O‘zbek Milliy akademik drama teatri mualliflari teatr sahnasida namoyish etilgan asarlari uchun munosib mukofotga sazovor bo‘ldi. Tez orada O‘zbekiston Yoshlar teatri va Fargʻona viloyat qoʻgʻirchoq teatri mualliflariga ham mualiflik haqlari to’lab beriladi. Barcha taqsimotlar O‘zbekiston qonunchiligiga va teatrlar tomonidan taqdim etilgan hujjatlarga qat’iy rioya qilgan holda, mualliflar huquqlariga rioya etilishini kafolatlagan holda amalga oshiriladi.

 Mualliflik huquqini himoya qilish muhimligini tushunadigan rioya qilayotgan teatrlar ro'yxatiga qo'shiling. Mualliflik huquqlarini hurmat qilish nafaqat ijodkorlarga adolatli haq to‘lanishini ta’minlaydi, balki gullab-yashnayotgan teatr industriyasini qo‘llab-quvvatlaydi va O‘zbekiston madaniy merosini saqlab qoladi.

San’atkor, ijodkor va ijrochilarning mualliflik huquqlarini himoya qilish palatasi texnologiyalar transferi sohasidagi ixtirolarni baholash bo‘yicha CLDP seminarida

2024-yilning 27-28-may kunlari Innovatsion rivojlanish agentligida AQSh Savdo vazirligi (CLDP) Tijorat huquqini rivojlantirish dasturining “O‘zbekistonda texnologiyalar transferi sohasidagi ixtirolarni baholash” seminari bo‘lib o‘tmoqda. Dastur doirasida O‘zbekiston intellektual mulk (IM) sohasidagi manfaatdor tomonlar va ekspertlar, San’atkor, ijodkor va ijrochilarning mualliflik huquqlarini himoya qilish palatasi (Palata), O‘zbekiston universitetlari, AQSh hukumati, shuningdek, AQShning Boston va Kornell universitetlari O‘zbekistonda texnologiyalar transferi ishtirokchilarining keng auditoriyasini texnologiyalar transferi sohasidagi ixtirolarni baholash bo‘yicha muammolarni muhokama qiladilar va o‘z takliflarini taqdim etadilar.

Seminarning asosiy mavzularidan biri Patent idoralarining texnologiyalar transferini rag‘batlantirish va iqtisodiyotni rivojlantirish uchun IMdan foydalanishdagi roli bo‘ldi. Palata intellektual mulkni muhofaza qilish va himoya qilishning faol ishtirokchisi sifatida Adliya vazirligi bilan hamkorlikda O‘zbekiston Respublikasi hududida ham o‘zbekistonlik, ham boshqa davlatlar mualliflari asarlaridan noqonuniy foydalanishning oldini olish bo‘yicha ish olib bormoqda. Shunga ko‘ra Palata vakillari seminarga maxsus ishtirokchi sifatida taklif etilgan.

Palata raisi, yuridik fanlar doktori, professor Boboqul Toshev seminarda ko‘tarilgan masalalalar yuzasidan quyidagilar haqida gapirdi.

Nima uchun mualliflik huquqini himoya qilish muhim?

Mualliflik huquqini himoya qilish innovatsiyalar va iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirishda ham muhim ro‘l o‘ynaydi. U ijodkorlar va mualliflarga o‘z asarlariga muatlaq huquqlar beradi, ularni yangi kontent yaratish va tarqatishga sarmoya kiritishga undaydi. Mualliflik huquqini himoya qilish, shuningdek, ijodkorlarning manfaatlarini himoya qilish va o‘z mehnati uchun adolatli haq olishini ta’minlash orqali asarlardan noqonuniy foydalanish va nusxa ko‘chirishning oldini olishga yordam beradi.

Texnologiyalar transferi sohasidagi ixtirolarga qanday baho beriladi?

Texnologiyalar transferi ixtirolarini baholash tashkilotlar, mamlakatlar va tarmoqlar o‘rtasida texnologiya transferini osonlashtirish uchun ixtirolarning patentga layoqatliligi, tijorat salohiyati va qiymatini tahlil qilishni o‘z ichiga oladi. Bu murakkab jarayon bo‘lib, texnik va huquqiy bilimlarni, shuningdek, bozor sharoitlari va biznes strategiyalarini tushunishni talab qiladi.

Nima uchun intellektual mulk qonunlari muhim?

Samarali intellektual mulk qonunlari innovatsiyalar va texnologiyalar transferi uchun qulay muhit yaratish uchun juda muhim. Ular mualliflik huquqi egalarining huquqlarini himoya qilish uchun asos yaratadi, IM bozorlarini rivojlantirishga yordam beradi va tadqiqot va ishlanmalarga investitsiyalarni jalb qiladi. Intellektual mulk to‘g‘risidagi ta’sirchan qonunlar ixtirochilar va tadbirkorlarni o‘z ixtirolarini oshkor qilishga va ularning huquqlari himoya qilinishini bilgan holda texnologiya transferi bitimlarini tuzishga undaydi.

Palata mualliflik huquqlarini himoya qilish bilan shug‘ullanadi, lekin nima munosabat bilan vakillari seminarga taklif qilindi?

Seminarning maxsus ishtirokchisi sifatida Palata vakillari IM obektlarini baholash va intellektual huquqlarni himoya qilish sohasidagi tajribasi bilan o‘rtoqlashdi. Palata o‘zining tuzilmasi va mualliflik huquqlarini baholash hamda himoya qilish jarayonlarini taqdim etdi, ushbu tamoyillarni texnologiyalar transferi sohasidagi ixtirolarni baholashda qanday qo‘llash mumkinligini ko‘rsatdi.

Palataning seminardagi ishtiroki texnologiyalar transferi ekotizimida mualliflik huquqini himoya qilish muhimligini ko‘rsatadi. Patent idoralari va boshqa tashkilotlar ixtirolarni baholash va himoya qilish, innovatsiyalarni rag‘batlantirish va iqtisodiy rivojlanishni rag‘batlantirish bo‘yicha samarali strategiyalarni amalga oshirish uchun birgalikda ishlashi kerak.

Biz bugungi kunda IM ta’limiga alohida e’tibor qaratishimiz kerak. Zero, IM bu inson tafakkurining barcha namunalari: ixtirolar, adabiy va badiiy asarlar, dizaynlar, ramzlar, nomlar va tijorat maqsadlarida ishlatiladigan tasvirlardir. IMni himoya qilish orqali biz nafaqat uni yaratuvchilarining manfaatlarini, balki mamlakatimiz kelajagini ham himoya qilamiz.

Biz shuni tushunishimiz kerakki, IM nafaqat patent huquqi, balki mualliflik huquqi, turdosh huquqlar, individuallashtirish vositalariga bo‘lgan huquqlar, tijorat sirlariga bo‘lgan huquqlar va hatto o‘simliklar yangi navlariga bo‘lgan huquqlardir. Bu innovatsiyalar, ijodkorlik va iqtisodiy o‘sishga yordam beradigan yaxlit  tarmoqdir.

“Uzbekistan Airways” va SIIP o'rtasida litsenziya shartnomasi imzolandi

“Uzbekistan Airways” MAK va “San’atkor, ijodkor va ijrochilarning mualliflik huquqlarini himoya qilish palatasi” (SIIP) o‘rtasida mualliflik huquqiga rioya etilgan holda haq tolash orqali musiqiy asarlardan aviakompaniya bortida foydalanishi uchun litsenziya shartnomasini imzoladi.

Ushbu kelishuv mualliflarga:

-huquqlarni himoyasi va asarlaridan foydalanganlik uchun adolatli haq olishga;

-“Uzbekistan Airways” uchun yuqori sifatli kontent yaratishga;

 -e'tirof etilishiga va ijodiy loyihalarni amalga oshirishga imkon yaratdi.

Ushbu litsenziya shartnomasi “Uzbekistan Airways” MAK uchun quyidagi imtiyozlarni beradi:

-mualliflik huquqi bilan himoyalangan kontentdan qonuniy foydalanishni ta'minlaydi, da'volar va jarimalar mavjud emasligini kafolatlashga;

-o‘zbek mualliflarining asarlaridan foydalanish huquqi;

-brend imidjini yaxshilaydi, ijodiy va madaniy sohalarni qo'llab-quvvatlaydi.

Mualliflik huquqini himoya qilish davlat siyosati diqqat markazida