2023-yilning 4-7-iyul kunlari Kishinyov shahrida (Moldova) “Mualliflik huquqini jamoaviy boshqarish: Yevropa uslubida tartibga solish, milliy qonunchilik va raqamli muhit” mavzusida xalqaro konferensiya bo‘lib o‘tdi. Konferensiyadan ko‘zlangan asosiy maqsad mualliflik huquqi va turdosh huquqlar sohasida o‘zaro tajriba almashish va ustuvor yo‘nalishlarni aniqlash edi.

Konferentsiyada CISAC, WIPO xalqaro tashkilotlar vakillari va AN “COPYRIGHT” va ANFPI (Moldova), SCOC AB (Shvetsiya), UACRR (Ukraina), GCA (Gruziya), ARMAUTHOR (Armaniston), KAZAK (Qozog‘iston), ZAIKS (Polsha), Heaven 11 (Irlandiya), OAZA + OOA-S (Chexiya), UCMR-ADA (Ruminiya) va SIIP (O‘zbekiston) vakillari ishtirok etishdi.

Konferensiyada ishtirokchilar tomonidan mualliflik huquqini himoya qilish tizimini uyg‘unlashtirish va unifikatsiya qilish, raqamli texnologiya davrida IT yechimlari uchun haq yig‘ish va taqsimlashga qaratilgan dasturiy ta’minot masalalari, monitoring dasturlarining muhimliligi va ularning ahamiyati, CISAC aʼzolarining suvereniteti va qonuniyligiga zarar yetishini olidini olish uchun samarali himoyani taʼminlash boʻyicha CISAC rezolyutsiyasini amalga oshirish boʻyicha umumiy harakatlar ishlab chiqish muhokama qilindi.

Bundan tashqari, mazkur Konferensiya doirasida mualliflar va boshqa mualliflik huquqi egalarining huquqlarini himoya qilish sohasidagi asosiy muammolar belgilab olindi. Konferensiya ishtirokchilari ta’kidlab o‘tishganidek, MDHning ayrim davlatlari tomonidan televideniya va radiolarda noqonuniy kontent faol qoʻllanilib kelinmoqda. Mavjud qonunchilikka qaramay, ommaviy axborot vositalari vakillari mulkiy huquqlarni jamoaviy asosda boshqaruvchi tashkilotlar va mualliflar bilan litsenziya shartnomalari tuzishni hohlamaydilar va “Mualliflik huquqi va turdosh huquqlar to‘g‘risida”gi qonunni har tomonlama chetlab o‘tishga harakat qilmoqdalar. Foydalanuvchilarning kontentdan mualliflarning ruxsatisiz foydalanishi nafaqat mualliflarga, balki mamlakatning xalqaro maydondagi obro‘siga ma’naviy va moddiy zarar yetkazmoqda. Mualliflik huquqi bilan bog‘liq masalalar bo‘yicha foydalanuvchilar, jumladan, televideniya, radio, kafe, restoran, do‘konlar ham, soha mutaxassislari ham (advokatlar, sudyalar va h.k.) yetarli darajadagi bilimga ega emasliklari kuzatilmoqda. Shuningdek, ishtirokchilar mualliflik huquqini himoya qilish sohasidagi qonunchilikni qayta ko‘rib chiqish va mazkur qonunchilikni xorijiy mutaxassislar va amaliyotchilarni jalb etgan holda modernizatsiya qilish zarur ekanligini ta’kidlab o‘tishdi.

Xalqaro ekspertlar, biror bir mamlakat Jahon Savdo Tashkilotiga aʼzo boʻlish jarayonida bo‘lsa, unda mualliflik huquqi va turdosh huquqlarining buzilishi nuqtai nazaridan Intellektual mulk huquqlarining savdo aspektlari to‘g‘risidagi bitim, ya’ni TRIPS qoidalariga rioya qilish asosiy masalalardan biri ekanligini aytib oʻtishdi. Mualliflik huquqini hurmat qilish va muhofaza qilish TRIPS talablarining ajralmas qismi bo‘lib, inson huquqlariga rioya etilishi bilan bevosita bog‘liqdir.